القواعد الفقهیة (للفاضل)کتاب " القواعد الفقهیة " شامل مجموعه مباحثى است كه مرجع دينى بزرگ آية اللّه العظمى شیخ محمد فاضل لنکرانی (ره) براى جمعى از فضلاى حوزه علمیه قم مقدّسه تدريس نمودند و در آن به مجموعه مهمى از قواعد فقهيه پرداخته شده، از ويژگى‌هاى مباحث ايشان عمق و روشنى و فراگير بودن مباحث ايشان است. ۱ - درباره مؤلفمرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمى حاج شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ ديده به جهان گشود. از آنجا كه عشق، راهنماى استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصيلات دينى او با سرعتى بسيار پيش مى‌رفت، به طورى كه دوره‌هاى ادبيات و سطوح را كه معمولا طلّاب ديگر در مدت ۸ يا ۹ سال به پايان مى‌بردند، وى تنها در مدت ۶ سال سپرى كرد، از اين رو هنگامى كه درست ۱۹ سال از سنين عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرين مرحله تحصيلات حوزه يعنى درس خارج گرديد. در سال‌هاى جوانى حدود ۱۱ سال در درس مرحوم آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نيز مجموعاً در درس‌هاى فقه و اصول امام خمینی ( قدس سره) شركت داشت . ایشان در كنار درس‌هاى فقه و اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نيز در درس‌هاى فلسفه و حکمت گذرانيد. در اين رشته استاد او، بزرگ مرد تفسير، استاد كم نظير، مرحوم علامه طباطبایی بود كه وى در محضر پربارش طىّ سال ها، قسمتى از مباحث منظومه سبزواری و سپس كتاب اسفار ملا صدرای شیرازی را تعليم گرفت. البته در كنار همه اينها در مباحث ديگرى چون بحث‌هاى مسائل عقيدتى و نيز مباحثى در درس اخلاق شركت مى‌كرد و از استادان ديگرى هم به طور پراكنده بهره گيرى و كسب فيض مى‌نمود. استاد بر اساس هوش سرشار و كم نظيرى كه داشت بسيار زود و به سرعت به درجه اجتهاد رسيد.وقتی هنوز جوانى ۳۰ ساله بود ديگر به تقلید نياز نداشت، از اين رو اگر در زمان حيات آيت الله بروجردى و سال‌هاى مرجعيت آن بزرگوار به تقليد از ايشان مى‌پرداخت، پس از وفات آن پيشواى جهان تشيّع، ديگر به استنباط خود متّكى شد و غوامض امور و رموز مسائل دينى و مذهبى را به اجتهاد خويش از پيش پاى برداشت. نکته‌ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می‌کند، این است که از نخستین سال‌های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال‌های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می‌رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می‌شدند، تا جایی که وقتی به تدریس کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می‌پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می‌نشستند . حضرت آيةالله العظمي فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگي دعوت حق را لبيك گفت. خداوند او را با اولياء الله محشور كند انشاء الله. ۲ - ساختار کتابکتاب، مشتمل بر هفده قاعده است. مؤلف، در ذیل هر قاعده، نخست، مدرک آن را ذکر کرده، سپس به بررسی مفاد آن پرداخته و در ادامه سایر مباحث مربوطه را مطرح نموده است. ۳ - موضوع کتاب لازم به ذكر نيست كه علم فقه از اهميت و جايگاه والايى در ميان ديگر علوم برخوردار است، و شكى نيست كه قواعد فقهيه( مجموعه كلياتى كه فقیه آن را بر جزئيات تطبيق ميدهد) نقش بزرگى در اهميت آن دارند. اين كتاب شامل مجموعه مباحثى است كه مرجع دينى بزرگ آية اللّه العظمى شيخ محمد فاضل لنكرانى براى جمعى از فضلاى حوزه علمیه قم مقدّسه تدريس نمودند و در آن به مجموعه مهمى از قواعد فقهيه پرداخته شده، از ويژگى‌هاى مباحث ايشان عمق و روشنى و فراگير بودن مباحث ايشان است. از اين رو جلسات فقهى ايشان خواستگاه اهل علم و عاشقان فضل و دانش بود، استاد نيز به دليل گسترش فايده و درخواست فضلا دستور چاپ آن را دادند و نتيجه آن كتابى عالمانه و محققانه گشت كه هر آن ثمرى تازه به بار نشاند. [۱]
القواعد الفقهیة، شيخ محمد فاضل لنكرانى، ج۱ ، ص ۷.
۴ - گزارش محتوالازم به ذکر نیست که علم فقه از اهمیت و جایگاه والایی در میان دیگر علوم برخوردار است و شکی نیست که قواعد فقهیه (مجموعه کلیاتی که فقیه آنها را بر جزئیات تطبیق می‌دهد)، نقش بزرگی در آن دارد. این کتاب، شامل مجموعه مباحثی است که مرجع دینی بزرگ، آیة الله العظمی شیخ محمد فاضل لنکرانی برای جمعی از فضلای حوزه علمیه قم مقدسه تدریس نموده‌اند و در آن به مجموعه مهمی از قواعد فقهیه پرداخته شده. از جمله ویژگی‌های مباحث ایشان، عمق و روشنی و فراگیر بودن مباحث است. [۲]
القواعد الفقهیة (محمدفاضل لنکرانی)، ص۷.
قواعدی که در کتاب بررسی شده‌اند عبارتند از: قاعده عدم ضمان امین مگر در صورت تعدی و تفریط؛ قاعده اتلاف؛ قاعده اقرار عقلا؛ قاعده ضمان ید؛ قاعده الزام؛ قاعده «من ملک شیئا ملک الاقرار به»؛ قاعده غرور؛ قاعده نفی سبیل؛ قاعده جب؛ قاعده احسان؛ قاعده اشتراک؛ قاعده اماریت ید؛ قاعده قرعه؛ قاعده حرمت اعانت بر اثم؛ قاعده حجیت بینه؛ قاعده حجیت سوق مسلمین و قاعده اخذ اجرت بر واجب. ۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب فقهی شیعه
|